Αυτοεκπληρούμενες Προφητείες.

photo via chanceencounters.wordpress.com

Ο όρος αυτοεκπληρούμενη προφητεία χρησιμοποιείται σαν όρος της κοινωνικής επιστήμης ήδη από το πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα. Στηρίζεται στην παραδοχή ότι "αν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις καταστάσεις ως αληθινές, τότε είναι αληθινές στις συνέπειες τους". Με λίγα λόγια, ο αρνητικός τρόπος που αντιλαμβανόμαστε μία κατάσταση επηρεάζει τη συμπεριφορά μας με τέτοιο τρόπο ώστε στο τέλος να επιβεβαιωθεί η αρχική μας "προφητεία". 

Πώς δουλεύει η αυτοκεπληρούμενη προφητεία στη ζωή μας; Σκεφτείτε ορισμένα παραδείγματα από τη ζωή και την καθημερινότητα μας... 

- Πέφτετε για ύπνο, ας πούμε μία Τρίτη βράδυ, και αρχίζετε μία νοητική πρόβα της επόμενης μέρας. Έχουν απεργία τα μέσα και θα έχει μποτιλιάρισμα παντού και ωχ, έχετε και αυτή τη δύσκολη δουλειά να διεκπεραιώσετε που θα σας πάρει όλη μέρα, ουφ, θα μείνουν όλα στη μέση πάλι και θα γυρίσετε σπίτι κουρέλι το απόγευμα: σας περιμένει μία άθλια μέρα. Οι πιθανότητες είναι ότι θα ξεκινήσετε τη μέρα σας με άγχος και δυσάρεστα συναισθήματα αναποτελεσματικότητας καθώς θα αισθάνεστε ότι ό,τι και να κάνετε σήμερα στο τέλος της μέρας θα είστε μέσα στην απογοήτευση. 

- Η Λ. είναι σε μία σχέση με τον Τ. (κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια) και της έχει μπει στο μυαλό ότι ο Τ. είναι έτοιμος να δώσει τέλος στη σχέση τους. Από τότε που της μπήκε αυτή η ιδέα όλες του οι συμπεριφορές εξηγούνται μέσα από αυτό το πρίσμα. Το αποτέλεσμα; Όταν ο Τ. επιστρέφει από τη δουλειά του βρίσκεται μπροστά σε ένα ψυχρό τοίχο καθώς όλη η γλύκα και η τρυφερότητα της Τ. έχουν κρυφτεί. Είναι απότομη και απόμακρη και αρπάζεται με το παραμικρό, προσπαθώντας να προστατέψει τον εαυτό της και να τον παρασύρει σε μία συζήτηση που θα της αποκαλύψει την αλήθεια. Σύντομα, ο Τ. αρχίζει να σκέφτεται ότι αυτή η σχέση δεν πάει πουθενά, ότι ο άνθρωπος του δεν συνεργάζεται και αρχίζει να αναρωτιέται μήπως έχει έρθει ο καιρός να πάρουν χωριστούς δρόμους. 

Τί συμβαίνει στ' αλήθεια; Οι αρνητικές μας πεποιθήσεις για μία κατάσταση όχι μόνο μας προδιαθέτουν αρνητικά αλλά και επηρεάζουν με πολλούς τρόπους την τελική συμπεριφορά μας: το περιεχόμενο των λόγων μας, τον τόνο της φωνής μας αλλά και τη σωματική μας γλώσσα που -είτε θέλουμε, είτε όχι- μεταδίδει μηνύματα. Όσο "διαβάζουμε" αρνητικά μία κατάσταση, αντιδράμε ανάλογα και με αυτόν τον τρόπο προκαλούμε αντίστοιχες αντιδράσεις από το περιβάλλον μας. Η ανατροφοδότηση που παίρνουμε δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ενισχύει τις αρνητικές μας ερμηνείες και άρα την αρνητική μας συμπεριφορά. Είναι ένας φαύλος κύκλος αρνητικών σκέψεων και συμπεριφορών που οδηγεί τελικά στην πραγματοποίηση αυτού που φοβόμασταν! Σκεφτείτε τη Λ. όταν ο Τ. της ανακοίνωσε ότι καλύτερα να περάσουν λίγο καιρό χώρια. Σκέφτηκε αμέσως ότι τόσο καιρό είχε δίκιο, χωρίς ποτέ να σκεφτεί πόσο αυτό "το δίκιο" οδήγησε τα πράγματα εκεί που βρίσκονται... 

Σπάστε το φαύλο κύκλο: 

- Αξιολογείστε τις αρνητικές σας σκέψεις. Πόσο πιθανό είναι να γίνει αυτό που φοβάστε; Πόσο σοβαροί είναι οι λόγοι σας να το πιστεύετε; 

- Σκεφτείτε εναλλακτικά σενάρια. Τί άλλο μπορεί να γίνει; Ποιά θα ήταν μία θετική εξέλιξη; 

- Δράστε με γνώμονα τον εαυτό σας. Ακόμα και αν τα πράγματα εξελιχθούν προς το χειρότερο, φροντίστε να κάνετε το καλύτερο που μπορείτε. 

- Φροντίστε να κάνετε πάντα μία θετική σκέψη για κάθε αρνητική. Η αλήθεια έχει τουλάχιστον δύο όψεις. 

- Φερθείτε ψύχραιμα, δίκαια και θετικά. Σίγουρα, τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά, αλλά ο καλύτερος τρόπος να το αποφύγετε είναι να βάζετε μπροστά το θετικό και ειλικρινή εαυτό σας.